Wanneer is een grondstrook écht een gemeenteweg? Raad van State bevestigt brede beoordelingsvrijheid voor gemeenten
Is een strook grond die al jarenlang door het publiek wordt gebruikt automatisch een gemeenteweg? En kan een gemeente beslissen om een doorgang niet als dusdanig te erkennen? In haar arrest van 21 januari 2025 bevestigt de Raad van State dat gemeentebesturen een ruime discretionaire bevoegdheid hebben bij het opmaken en beoordelen van rooilijnplannen. Met andere woorden: niet elke begaanbare weg is juridisch gezien ook een gemeenteweg.
Publiek toegankelijke grondstrook volgens het Gemeentewegendecreet
Of een stuk grond als een weg kan worden erkend en welke rol de gemeente hierin speelt, kwam recent aan bod in een zaak voor de Raad van State. Centraal in deze case stond een publiek toegankelijke gaanderij bij een gebouw, in het kader van het Gemeentewegendecreet. De inpandige gaanderij werd namelijk niet meegenomen in het rooilijnplan, wat volgens de bevoegde Vlaamse Minister echter niet mogelijk was. De Raad van State oordeelde anders en stelde dat het tot de gemeentelijke autonomie behoort om te beslissen of een stuk grond als gemeenteweg moet worden erkend, zelfs als deze al dertig jaar door het publiek wordt gebruikt.
In dezelfde zin geldt dat wanneer een grondstrook voor trage weggebruikers is opgenomen in een aanvraagdossier zoals bedoeld in artikel 12, §2 van het Gemeentewegendecreet, de gemeenteraad kan oordelen dat het niet in het algemeen belang is om deze strook als gemeenteweg te erkennen.
Belangrijk in dit arrest is de bevestiging dat publieke toegankelijkheid op zich geen verplichting creëert voor de gemeente om een grondstrook als gemeenteweg te erkennen. De discretionaire bevoegdheid van de gemeenteraad blijft behouden, en een automatische erkenning zou voorbijgaan aan deze beoordelingsvrijheid.
Het algemeen belang als toetssteen
Zoals expliciet bepaald in artikel 4, 1° van het Gemeentewegendecreet, moet de gemeenteraad steeds het algemeen belang in acht nemen bij beslissingen over gemeentewegen. Dit houdt in dat zij moet nagaan of de betrokken grondstrook past binnen een doordacht wegennet vanuit het oogpunt van goede ruimtelijke ordening
In lijn met dit principe bevestigt de Raad van State dat de gemeenteraad kan beslissen een bepaalde wegenis niet tot het netwerk van gemeentewegen te laten behoren, op basis van argumenten die het algemeen belang dienen. Omgekeerd kan een aanvrager van een verkavelingsproject, bijvoorbeeld bij de aanleg van een omloop, motiveren waarom deze niet als gemeenteweg kan worden beschouwd.
Wel discretionaire bevoegdheid, geen absolute vrijheid
Hoewel de gemeenteraad over een ruime beoordelingsvrijheid beschikt, betekent dit geen absolute vrijheid. Artikel 3 en 4 van het Gemeentewegendecreet formuleren duidelijke doelstellingen en principes waaraan de gemeente zich moet houden. Worden deze niet correct toegepast, dan loopt de gemeenteraad het risico dat haar beslissing vernietigd wordt.
Looking for dedicated lawyers?
NOMA's team is ready to assist you with expert advice and customized guidance in a confidential setting!
Feel free to contact us for a personal consultation at our offices in Brussels, Bruges or Kortrijk.
Also interesting
All articles
Legal tips on the way?
Welcome to Law by NOMA, a crystal-clear look at current legal events. In this podcast, NOMA's lawyers share their expertise.
Practical, accessible and to the point, tailored to ambitious entrepreneurs and companies.