Beter een goede buur dan een verre vriend: burenhinder bij ondernemingen uitgelegd
Vlaanderen is een bijzonder dichtbevolkte regio en wie wil ondernemen, doet dit vaak in de buurt van residentiële woningen. Niet zelden worden ondernemers dan geconfronteerd met klachten en protest. Denk bijvoorbeeld aan bedrijven actief in ‘milieubelastende’ sectoren (met bijvoorbeeld geur- of geluidsimpact), maar ook minder belastende ondernemingen kunnen weerstand oproepen, bijvoorbeeld door de verkeersdrukte van en naar hun bedrijfssite. Het NIMBY (Not in My Back Yard) fenomeen blijft in Vlaanderen springlevend en keert zich steeds vaker tegen ondernemers in de buurt. Daan Vandenbroucke, advocaat omgevingsrecht bij NOMA, deelt zijn expertise rond burenhinder in het professioneel speelveld en schetst hoe uw bedrijf hier het best mee kan omgaan.
Burenhinder, een groeiend risico voor ondernemers
Bij een conflict met buren over overlast zijn er verschillende juridische mogelijkheden om de hinder aan te kaarten. Klassiek onderscheiden we drie manieren:
- Een bezwaarschrift en/of beroepschrift in het kader van de vergunningsprocedure
- Een formele klacht bij de politie, de gemeentediensten of bij de omgevingsinspectie
- Een ingebrekestelling in het kader van de buitencontractuele aansprakelijkheid
Steeds vaker kiezen omwonenden echter voor een rechtstreekse dagvaarding bij de vrederechter wegens bovenmatige burenhinder. Hoewel het principe van de bovenmatige burenhinder steeds heeft bestaan in de rechtspraak, werd het enkele jaren terug effectief verankerd in artikel 3.101 van het Nieuw Burgerlijk Wetboek. Dit lijkt burgers te inspireren om het principe van burenhinder meer en meer als juridisch wapen tegen een naburige bedrijfssite in te zetten. Burenhinder onderscheidt zich immers van een klassieke buitencontractuele aansprakelijkheid in die zin dat het een foutloze aansprakelijkheid betreft, waardoor er geen fout bewezen moet worden. Bovendien zijn vrederechters, als rechters dicht bij de burger, vaak een bondgenoot voor omwonenden in conflicten met ‘de grote ondernemer’.
De vrederechter beslist: wat een veroordeling in burenhinder betekent voor uw bedrijf
Het risico voor ondernemingen is aanzienlijk: vrederechters hebben de bevoegdheid om ingrijpende maatregelen op te leggen, variërend van hoge schadevergoedingen tot verplichte compenserende maatregelen of zelfs het stilleggen van bedrijfsactiviteiten. Wanneer een rechter maatregelen beveelt die vergunningsplichtig zijn, zijn de bevoegde overheden bovendien verplicht hun medewerking te verlenen aan het uitvoeren van het vonnis.
En daar blijft het niet bij, want als klap op de vuurpijl kan de vrederechter zelfs preventieve maatregelen nemen indien er (nakende) risico’s zijn inzake veiligheid, gezondheid of vervuiling.
Wanneer is hinder bovenmatig? De juridische drempels uitgelegd
De gevolgen van burenhinder voor ondernemers kunnen dus verstrekkend zijn, maar toch zijn er juridische grenzen aan dit concept. Artikel 3.101 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek stelt immers dat er pas sprake is van burenhinder wanneer de ondernemer het onroerend goed gebruikt op een
manier die de normale ongemakken uit de nabuurschap overtreft én hem toerekenbaar is.
Kortom: de hinder moet niet alleen aantoonbaar door de ondernemer veroorzaakt zijn, maar ook daadwerkelijk bovenmatig zijn.
Van ongemak, tot overlast: waar ligt de grens?
Om te bepalen of hinder daadwerkelijk bovenmatig is, houdt men rekening met alle relevante omstandigheden van het geval. Denk hierbij aan het tijdstip (bijvoorbeeld ’s nachts of op feestdagen), de frequentie (is de hinder voortdurend of gaat het om een eenmalige gebeurtenis?) en de intensiteit (overtreft de hinder de normale ongemakken die verwacht mogen worden bij het wonen naast een bedrijfssite?). Daarnaast speelt de eerstingebruikneming een rol: wie was er eerst, het bedrijf of de bewoner?
Laat burenhinder uw ondernemingsplannen niet dwarsbomen
De beoordeling van een conflict met buren is dus steeds een feitenkwestie, en de vrederechter speelt hierin een sleutelrol. Eén ding is zeker: burenhinder is een krachtig middel voor omwonenden.
Als ondernemer doet u er goed aan uw buren te vriend te houden. Wordt u geconfronteerd met een vordering door uw buren, of dreigt er een procedure? Neem dit altijd serieus, want de gevolgen voor uw bedrijfsvoering kunnen groot zijn.
Op zoek naar een toegewijde advocaat?
Het team van NOMA staat voor u klaar met gespecialiseerd advies en begeleiding op maat in een vertrouwelijk kader!
Neem gerust contact op voor een persoonlijk gesprek op onze kantoren in Brussel, Brugge of Kortrijk.
Ook interessant
Alle artikelen
Juridische tips onderweg?
Welkom bij Law by NOMA, een glasheldere blik op de juridische actualiteit. In deze podcast delen de advocaten van NOMA hun expertise. Praktisch, toegankelijk en to the point, op maat van ambitieuze ondernemers en bedrijven.